DURA LEX SED LEX

Dura Lex sed lex latinezko adierazpen bat da. Erromatar zuzenbidean du jatorria, hitzez hitz itzulita “lege gogorra baina legea” esan nahi du. Espresio honek legea errespetatzeko mezu argi bat da legea bete behar dela kasu guztietan, nahiz eta horrek, batzuetan, baten bati kalte egiten diezaiokeen. Legearen errespetuak on egiten omen du komunitate batean.

HISTORIA

Esaldi honen jatorri historikoan, brokatu hau idatzitako legea, Erroma zaharrean sartzearen gertaeraren ondorioz jaiotzen da. Helburua esanahi eraginkorra idatzitako eskubideetatik ahozko eskubideetara pasatzea zen, zeinen aurrean ez ziren epailearen alternatibarik sartzen. Jada idatzitako eskubidearekin exekutatzailearen hautamenerako eskubidea ematea ez zen posiblea. Baizik eta, idatzitako legeko existentziak era arbitrario guztia desagerrarazten zuen, lege saihestezin, eta berdinaren bitartez.

Hala ere, urte gehiagorengatik, gero Hamabi Oholetako legea igorrita, idatzizko lehenengo legea izan zela, Igorritako kategoriakoa, Erroman, patrizioek bere botereaz abusatzen jarraitu zuten lege berak ematen zizkien pribilegioen bidez. Azken finean Hamabi Oholak idatzi ziren eta klase nagusiak eta patriarkatuak atera ziren. Horrela, Legeko Akzioak aita santuen eta lehen magistratu erromatarren hautamen gutiziatsura zeuden, aurrean hasitako akzioa egokia edo desegokia zela ziotenek.

Beharrezkoa zen, adibidez, hitz emate serioa errezitatzea magistratuaren aurrean. Zeinaren testua ezezaguna zen gehienentzat hizkuntza esoterikoa.

Problema hau, konpondu zen, Cneo Flavio, Apio Claudio “Caeco” kopiatzailea, eskubideak desmitifikatu zituen argitaratze bat egin zuenean.

Horren ondorioz, Cneorekin hasten da eskubideak ezagutzeko zaletasun popularra.